Art 24
De evoluties op het Internet 5 jaar later
RUBRIEK: Maatschappijkritiek    Geplaatst op 12 juli 2017

Alles gaat sneller en sneller. Dus zijn er heel zeker een aantal dingen veranderd in de 5 jaren die voorbij zijn. Ook bij mezelf: ik heb ondertussen een zwaardere pc aange-schaft met twee schermen , nodig voor video-bewerking. En ik ben andermaal terug op de schoolbanken gaan zitten om deze videobewerking aan te leren.

De grootste veranderingen hebben plaats gevonden op de zogenaamde sociale me-dia. Daarover ga je mij op zich niet horen klagen, want dank zij het Internet-daten heb ik mijn nieuwe partner gevonden (ook al was dat geen sinecure, en heb ik eerst door een heel leerproces moeten gaan tot mijn scha en schande, waarover ik heb bericht in mijn Perikelen met datingsites). Maar met wat bijvoorbeeld op Facebook gebeurt, daar heb ik NIET zo'n goed oog in. Men zou kunnen opperen: wat kan daar nu verkeerd aan zijn, dat mensen in connectie treden met elkaar, en op die manier soms "vrienden" terug vinden die ze in jŕren niet meer gezien hebben? Op zich niets natuurlijk. Maar bij nader toezien, zijn er een aantal onwelvoeglijke gevolgen en onwelriekende geurtjes aan Facebook verbonden.

Zoals vooreerst: het maakt mensen eerder lui in hun sociale kontakten. In plaats van eens met elkaar ergens af te spreken, of elkaar eens te telefoneren of te mailen, zend men gewoon een "kommentaar" op Facebook. Klaar is Kees: men hoeft er niet eens meer voor naar buiten te gaan, een ander instrument onder handen voor te nemen, of zelfs niet eens meer uit zijn pc-stoel voor op te staan. Alles "gebeurt" op de "kommando-post" Facebook. In die mate, dat het een trend is geworden van niet eens zijn persoonlijke mail meer te gebruiken, maar van berichten via Facebook te verzenden (via Messenger dus). Als men een spelletje speelt: een spelletje dat aange-boden wordt door Facebook. En het nieuws verneemt men via de postings van zijn "vrienden".

De kommercie volgt die trend: elke winkel of zaak, van frituur tot restaurant; elke vereniging en hulpverlener, voor welke kursus of workshop ook, ja zelfs elke politie-ke partij heeft tegenwoordig een Facebook-pagina. In die mate dat een collega-astrologe mij heeft gezegd, dat potentiële kursisten of consultanten, haar niet meer direkt via haar website op het Internet vinden, maar hoofdzakelijk via haar Face-book-pagina. Kortom: alles gebeurt via Facebook. Niet alleen maakt dat van Face-book een soort groot shopping-mole-complex zoals je die overal in het Oosten aan-treft, en waar ALLE winkeltjes en zaakjes zijn in gecentraliseerd. Wat ik voor het Oosten nog kan begrijpen -namelijk dat de burgers van een bezoek aan het shopping-center een weekend-uitstapje maken, omdat ze dan in de koelte van de airconditio-ning kunnen vertoeven in plaats van in de helse hitte daarbuiten- kan ik echter helemaal niet meer volgen voor het Facebook-gebeuren. Het maakt van Facebook ook een soort van "allesvergaarder", een hybride waar alles door elkaar loopt, en waar men geen lijn meer kan trekken tussen wat persoonlijk is en wat niet, en wat kommerciëel is en wat niet.

Dat zal Facebook zelf worst wezen, want op die manier heeft het een monopolie-positie verworven in het leven van al zijn gebruikers: al de foto's die men daar publiceert worden "eigendom" van Facebook, en al je data -en je wordt voordtdurend aangespoord om er méér te geven , zoals je gsm-nummer, zogezegd in naam van de "veiligheid" voor jouw account - worden door Facebook ten gelde gemaakt. Zonder er erg in te hebben, worden Facebook-gebruikers dus adepten en addicten van F&S. Ze verlaten zelden nog de perimeters van Facebook. Hun "konversaties" gebeuren enkel meer slechts via Facebook. Niet dat hun kommunikativiteit daardoor verbetert, inte-gendeel: ik heb meermalen ervaren dat mensen slechts meer omgaan met "gelijk-denkenden".
Men zou kunnen denken dat Facebook mensen helpt om beter geďnformeerd te zijn over wat er in de wereld gebeurt, maar niets is minder waar. Weliswaar komen ze snel te weten wanneer er in hun buurt een onrustwekkende verdwijning of een vluchtmisdrijf heeft plaats gevonden, maar in het algemeen worden "nieuwtjes" verspreid zonder al teveel te checken of na te denken over hun .....inhoud of waarde. Hetzelfde geldt voor video's: Facebook heeft het heel gemakkelijk gemaakt om die klakkeloos te "delen" (lees: te verspreiden), zodat niemand zich geroepen voelt om de bron op YouTube te gaan checken. Om een lang verhaal kort te maken: Facebook polariseert mensen in groepen, eerder dan mensen bij elkaar te brengen. Men gaat slechts meer om met believers -voor wat dat ook moge zijn- en voert direkt vrij on-beleefde en agressieve "polemieken" met hen die "disbelievers" blijken te zijn, of gewoon kritiese opmerking DURVEN te maken. Ik heb dus al bij al reeds heeeel veel shit, onwaarheden en onmogelijkheden moeten aantreffen op Facebook. En wanneer ik daarop beleefd attent op maak, krijg ik als antwoord: "Met wat moei jij je?".

En het bankwezen? Oh "dat" volgt likkebaardend deze algemene tendens. De natte droom van de bank komt in het vooruitzicht: de volkomen geautomatiseerde bank: een kantoortje waar de gebruiker zélf al zijn verrichtingen kan uitvoeren. Kortom de bank zonder bedienden en zonder dat er aan de gebruiker enige echte service wordt aangeboden. Dit klinkt de bank-ceo's als muziek in de oren: maximale winst met minimale inzet en kosten.
Deze evolutie begon al precies één jaar geleden, toen de banken in het begin van de vakantie-periode plots eenzijdig hebben beslist de loketten met bedienden alleen meer in de morgen open te houden. Deze truuk passen ze qua timing regelmatig toe in het Onderwijs (waar belangrijke circulaires precies dŕn worden verstuurd), en in het (zogenaamde) Openbaar Vervoer: wanneer er op bepaalde momenten van de dag niet genoeg mensen op de bus of trein zitten, schaf die dan maar af. Maar de bank drijft het nog een halte verder: "gewone" overschrijvingen kunnen plots niet meer "gelezen" worden. "Mijnheer Vanderstraeten, ik zal u eens tonen hoe u dit op de automaat kunt intikken". "Neen, ik weet best hoe dit moet, maar ik vind dat de bank een minimum aan diensten moet aanbieden voor het geld dat ze mij aanrekent. En bovendien: dit is een tendens ook in UW nadeel, want zo wordt u kompleet overbo-dig."
Er is ook die push tegelijk om aan Internet-bankieren te gaan doen, maar dat is vrŕgen dat je pc door de cybercriminelen zou gehackt worden. "Maar o neen mijnheer Vanderstraeten: de nieuwe bank-app is volkomen veilig." Ja, dat zal wel: van zodra "men" in de snot heeft dat je bankverrichtingen via je pc uitvoert, wordt je een target. Money, money! Maar dan niet vanuit de kant van de bank, maar vanuit "de andere kant".

Goed, de Internet-verkoop zit verder in de lift. Goed voor de luie verbruiker, want je kunt tegenwoordig nagenoeg alles vanachter je pc-stoel aanschaffen. Maar slecht alweer voor de dienstverlening. Met Zalando kun je nog een paar schoenen pro-bleemloos terugsturen, maar wat bijvoorbeeld wanneer je een schommel met houten palen van 3 meter lang hebt aangekocht, en bij levering één van die palen vol diepe barsten blijkt te zijn? In de handleiding werd meermalen gehamerd dat de zaak niet verantwoordelijk was voor "gebeurlijke ongevallen" op het toestel, maar een geteken-de verklaring dat als ik mijn dochter op zo'n gebarsten paal zou laten schommelen, zij daarvoor wél aansprakelijk zouden zijn, hebben zij mij toch niet willen geven. Wel 10 euro rembours om hier dan zélf een betere en nieuwe te gaan zoeken. Nog zoiets: het YouTube filmpje hoe die te assembleren, heb ik zelf moeten gaan zoeken. En HOE ik de grondankers in de grond moest aanbrengen, dat was nergens te vinden. Al dit is typerend en hoeft niet te verwonderen: hoe anoniemer een verkoop wordt -en wat is anoniemer dan een verkoop vanop afstand?-, hoe groter de publiciteit zal zijn, en hoe slechter de service. "Tijd" is hierbij niet relevant ("Morgen al aan huis gele-verd mijnheer Vanderstraeten"), maar wel kwaliteit. Alleen: hoe kan je die vanop afstand checken?

Tijd om een samenvatting te maken van dit alles: hoe maakt de modale gebruiker de dag van vandaag gebruik van het Internet?

Hij brengt voorwaar heel veel tijd voor het scherm van zijn pc, laptop of tabled door. En alsof dat niet genoeg zou zijn, kan hij ook "onderweg" op zijn smartphone surfen en checken naar hartelust. O jee, ik ga het hier zeker niet over de gsm hebben, want daarvoor heb ik hier plaats te weinig! Wordt daar iemand nu echt BETER van, van hele dagen "door te brengen" op Facebook (behalve Facebook zélf)? I don't think so! Vroeger deed de modale verbruiker nog zijn best om dingen ZELF te gaan opzoeken op het Internet. Het Internet als venster op de wereld, weet je wel!
Ondertussen is dat Internet compleet ingeburgerd in het leven, maar schiet van dit initiaal objektief niet veel meer over. Waar kan men nog werkelijk frisse ideeën vinden, of een autentieke en wijze visie over iets? Dat is als zoeken naar een naald in een hooiberg. De mainstream -of is het meanstream haha?- geeft een massa van hetzelfde. Men krijgt oneindige herhalingen of varianten van krak hetzelfde nieuws, dezelfde opinies of dezelfde weetjes. Video's maken een circulaire loop om ergens anders opnieuw te worden gepost, enige tijd nadat je die zelf had gepost. Veel van de informatie die op Facebook wordt gepost is nogal eens van strikt persoonlijke aard, en daarom kompleet anekdoties. "Goed voor jou", denk ik dan daarbij, maar wat is de relevantie daarvan voor mij? Facebook-verkeer kan immers de persoonlijke konversaties niet vervangen. Zelfs voor verjaardagen moet men niet meer iemand persoonlijk kontakteren: Facebook herinnert je eraan wanneer, en je zet gewoon een berichtje op de jarige zijn Facebook-acount.

De trend om alles steeds korter, oppervlakkiger en gemakkelijker te maken, weer-spiegelt zich in de manier waarop wordt gediskussiëerd, of beter wordt non-gedis-kussieëerd. Korte chats en reakties laten nu eenmaal niet toe dieper op iets in te gaan, en het chronies gebrek aan volwaardige argumentatie en de erkenning daar-van, doet de rest. Het populisme voert hoogtij. De banieren wapperen van welke "groep" men behoort, en pro's en contra's worden in dovemansgesprekken naar elkaars hoofd geslingerd. Sommigen vinden ook dat ze niet de King van de barbecue zijn, maar de King van hun Facebook-profiel: ze voeren er een soort persoonlijk "krantje" of nieuwsduiding, en dulden geen kritiese opmerking of tegenspraak , op straffe van uitsluiting: ont-vriend worden. Het gaat ver, wanneer mensen menen zomaar zonder geldige reden of verhelderend gesprek, iemand te kunnen en te moeten uitsluiten: gewoon omdat niet houden van wat hij zegt. Of dit nu terecht is, of waar, of relevant: het maakt schijnbaar niets uit. Maar ja, hoeft men verwonderd te zijn over dat gebrek aan respekt, als men weet dat heel wat relaties tegenwoordig beëindigd worden met een "simpele" sms op de gsm? Leve de spirituele luiheid en onvolwassenheid!

De aandachtige lezer zal dus begrepen hebben, dat MIJN relatie met Facebook erg moeilijk ligt. Geregeld hou ik het na een tijd voor bekeken, en trek ik er de stekker uit. En ik raad iedereen aan om hetzelfde te doen; kwestie van zijn geest fris te hou-den en niéts voor vanzelfsprekend te nemen. Sociale media zijn nogal eens gelijk aan sociaal konformisme weet je wel. Als iets té gemakkelijk is, dan zit er meestal een verdacht geurtje aan vast.